Nuacht

Seanchas Cholmcille le Gearóidín Breathnach

Tá áit ar leith ag Colmcille i mbéaloideas na hÉireann agus na hAlban. Dá bharr sin, d’iarr Foras na Gaeilge ar an scéalaí iomráiteach Gearóidín Breathnach agus ar LIGID Léiriúcháin sraith d’fhíseáin ghairide a dhéanamh, Seanchas Cholmcille, mar pháirt de Cholmcille 1500. I ngach físeán tugann Gearóidín Breathnach cuairt ar áit i dTír Chonaill atá luaite leis an naomh, agus insíonn sí scéal agus seanchas faoi. Tá sé fhíseán ar fad ann:

1. Breith Cholmcille & Brionglóidí Eithne
2. Tobar Eithne, An Tearmann & Áit Bhreithe Cholmcille
3. Mar a fuair Colmcille a ainm
4. Cros Ráithe & An Chros Mhór
5. Turas & Tobar Cholmcille
6. Abhainn na Leanainne

Tá fotheidil ar fáil do na físeáin i nGaeilge na hÉireann, Gaeilge na hAlban agus i mBéarla, agus is féidir amharc orthu gan fotheidil.

De theaghlach clúiteach seanchaithe as Rann na Feirste in iarthar Thír Chonaill Gearóidín. Tá Corn Uí Riada, an comórtas is mó don amhránaíocht ar an tsean-nós ag Oireachtas na Gaeilge buaite aici faoi dhó, chomh maith leis an duais is mó don scéalaíocht. Tá an duais sin ainmnithe i ndiaidh a hathar Neidí Frainc Mac Grianna a spreag a grá don scéalaíocht an chéad lá riamh. Tá blianta caite ag Gearóidín ag cothú traidisiún na scéalaíochta agus na hamhránaíochta i measc daoine óga, agus tá áit mhór aici i gceol agus i scéalaíocht dhúchasach Thír Chonaill.

Mar cheol aitheantais leis an tsraith, tá píosa as an amhrán Ainnir Dheas na gCiabhfholt Donn, á cheol ag amhránaí eile as Rann na Feirste, Aodh Mac Ruairí. Tá comhairle Cholmcille sa véarsa seo, agus is féidir an t-iomlán a chluinstin ag tús físeán a haon:

Is é ‘dúirt Colm  Cille linn go hIfreann nach dtéid fial

Lucht an tsaibhris go gceileann siad a bpáirt mhór le Dia

’S nach mór an tubaiste d’aon duine a ndearnadh riamh

‘Oiread a chruinniú is a choinneodh as Parthas é.

Aistriúchan

Colmcille said that the generous do not go to Hell.

The rich deny their affinity with God

What a catastrophe for any one ever made

To gather as much as would keep him from Paradise.

Mar chuid den chomóradh Colmcille 1500, agus mar a fógraíodh ar na meáin shóisialta, tá sé i gceist againn roinnt coimisiún a bhronnadh ar ealaíontóirí in Éirinn agus in Albain. Saothair a dhíreoidh ar ghné éigin d’oidhreacht Cholmcille agus ar an chaidreamh idir pobail Ghaeilge na hÉireann agus na hAlban i réimse uile na n-ealaíon atá uainn. Samhlaítear go mbeidh coimisiúin idir €2,500 agus €15,000 i gceist ag brath ar an gcoincheap, an ceangal le Colmcille agus an nasc idir Gaeilge na hÉireann agus Gàidhlig na hAlbain. Má tá tionscadal ar intinn agat déan teagmháil linn le do thoil ag colmcille@forasnagaeilge.ie. Is é an spriocdháta d’iarratais as Éirinn (thuaidh nó theas) an 10 Meán Fómhair, agus d’iarratais as Albain an 15 Meán Fómhair. Tá foirm iarratais ar fáil anseo.

Sraith de naoi gcinn de léachtaí ar líne de chuid ‘Colmcille 1500’, á reáchtáil ag Seirbhís Leabharlainne Dhún na nGall, leis na haoichainteoirí an Dr. Brian Lacey, Christy Gillespie, Donal Mac Polin, Tim Stampton, Paula de Fougerolles agus Joe Brennan. Tá na léachtaí seo ar fáil saor in aisce, ar líne, ar chainéal Youtube Comhairle Contae Dhún na nGall: https://www.youtube.com/user/wwwdonegalcocoie/videos Tuileadh eolais: www.donegallibrary.ie

Tuilleadh eolais ag: www.donegallibrary.ie

MEITHEAL CHOLMCILLE – 8 LÚNASA 2021

Beidh an t-ealaíontóir Cathal Mac Fhionnghaile as Inis Bó Finne, ag stiúradh meitheal ealaíne istigh ar Oileán Dúiche mar chuid de bhliain chomórtha Cholmcille, ‘Colmcille 1500’. Beidh béim ar an cheangal a bhí idir Naomh Colmcille & Naomh Dubhthach agus an béaloideas atá bainteach leo. Beidh Cathal ag campáil ar feadh seachtaine ar an oileán agus ag péinteáil le linn an ama sin. Ar an 30 Iúil rachaidh páistí ó chlub óige Mhachaire Rabhartaigh chun an oileáin, chun tabhairt faoin tionscadal ealaíne chomh maith i gcomhar le Cathal.

Ar an 8 Lúnasa beidh taispeántas ealaíne de chuid na bpáistí agus de chuid Chathail. Beidh siúlóíd threoraithe agus turas bád thart ar Inis Bó Finne chomh maith le ceol, scéalta agus sólaistí.