Nuacht

Cuireadh líon mór imeachtaí agus tionscadal ar siúl ar fud Éireann agus Alban faoi scáth ‘Colmcille 1500’. Tá ríméad orainn anois a fhógairt go bhfuil scata coimsiún bronnta ag ‘Clár Cholmcille’ d’Fhoras na Gaeilge ar ealaíontóirí éagsúla in Éirinn agus in Albain le deimhniú go mbeidh oidhreacht shaibhir ag baint leis an gcomóradh.

Agus í ag cur síos ar an amhrán a chum sí mar chuid den sraith coimisiún, bhí an méid seo le rá ag Pádraigín Ní Uallacháin: “: Tá an nasc idir Éire is Albain ann, idir ealaíon agus obair, ceart agus éigeart. Chomh maith leis sin tá téama na síochána, na deoraíochta agus an seasamh a rinne sé le healaíontóirí a linne, idir fhilí agus mhaisitheoirí”. Beidh an t-amhrán Colm Bán na Síochána le cloisteáil mar chuid den bhfíseán ‘Coinneal Cholmcille’ ar an 7 Nollaig.

Ar fáil anseo : Colm Bán na Síochána le Pádraigín Ní Uallacháin

Sraith físdhánta a fheicimid ón bhfile agus amhránaí Albanach Marcas Mac an Tuairneir agus iad ar fáil i nGaeilge na hAlban, na hÉireann agus Mhanann.

Marcas Mac an Tuairneir – Óran na Cille

Custal y Lewin – Arrane ny Killey

Ben Ó Ceallaigh – Amhrán na Cille

Rachel Walker – Óran na Cille

Isla Callister – Arrane ny Killey

Blaithín Mhic Cana -Amhrán na Cille

Ar na na tograí eile atá le teacht mar chuid de shraith coimisiún Colmcille 1500 tá:

• Póstaer de Thír Cholmcille deartha ag Seek Design, a bheidh ar fáil leis an Irish Times ar lá breithe Cholmcille – 7 Nollaig.

• Úrscéal do dhéagóirí dar teideal Colm Cille, le Feargal Ó Bearra.

• Dealbh bunaithe ar Leabhar Ceanannais leis an ealaíontóir John McCarron, a nochtfar ar Lá féasta Cholmcille, 9 Meitheamh 2022.

• Scannán ealaíne i nGaeilge na hAlban agus na hÉireann le Déirdre Ní Mhathúna faoi thraidisiún na psalm ar na hOileáin Siar.

• Léiriú ilmheáin ón gcompántas clúiteach Cleamairí Ard Mhacha/ The Armagh Rhymers, agus clog sa stíl mheánaoiseach a dháilfear ar fud na hÉireann is na hAlban.

• Clár faisneise raidió dar teideal Colm Cille: Cosantóir na mBan. Pléann an craoltóir Áine Ní Bhreisleáin gné iontach suimiúil d’oidhreacht Cholm Cille le staraithe agus béaloideasóirí. Le craoladh ar RTÉ Raidió na Gaeltachta ar an 29 Nollaig ag 2i.n – Le cluinstin anseo Cosantóir na mBan

• Saothar ceoil & léiriú ilmheán leis an gcruitire agus cumadóir Úna Monaghan agus í ag comhoibriú le plúr na n-ealaíontóirí Éireannacha agus Albanacha.

Seanchas Cholmcille le Gearóidín Breathnach

Tá áit ar leith ag Colmcille i mbéaloideas na hÉireann agus na hAlban. Dá bharr sin, d’iarr Foras na Gaeilge ar an scéalaí iomráiteach Gearóidín Breathnach agus ar LIGID Léiriúcháin sraith d’fhíseáin ghairide a dhéanamh, Seanchas Cholmcille, mar pháirt de Cholmcille 1500. I ngach físeán tugann Gearóidín Breathnach cuairt ar áit i dTír Chonaill atá luaite leis an naomh, agus insíonn sí scéal agus seanchas faoi. Tá sé fhíseán ar fad ann:

1. Breith Cholmcille & Brionglóidí Eithne
2. Tobar Eithne, An Tearmann & Áit Bhreithe Cholmcille
3. Mar a fuair Colmcille a ainm
4. Cros Ráithe & An Chros Mhór
5. Turas & Tobar Cholmcille
6. Abhainn na Leanainne

Tá fotheidil ar fáil do na físeáin i nGaeilge na hÉireann, Gaeilge na hAlban agus i mBéarla, agus is féidir amharc orthu gan fotheidil.

De theaghlach clúiteach seanchaithe as Rann na Feirste in iarthar Thír Chonaill Gearóidín. Tá Corn Uí Riada, an comórtas is mó don amhránaíocht ar an tsean-nós ag Oireachtas na Gaeilge buaite aici faoi dhó, chomh maith leis an duais is mó don scéalaíocht. Tá an duais sin ainmnithe i ndiaidh a hathar Neidí Frainc Mac Grianna a spreag a grá don scéalaíocht an chéad lá riamh. Tá blianta caite ag Gearóidín ag cothú traidisiún na scéalaíochta agus na hamhránaíochta i measc daoine óga, agus tá áit mhór aici i gceol agus i scéalaíocht dhúchasach Thír Chonaill.

Mar cheol aitheantais leis an tsraith, tá píosa as an amhrán Ainnir Dheas na gCiabhfholt Donn, á cheol ag amhránaí eile as Rann na Feirste, Aodh Mac Ruairí. Tá comhairle Cholmcille sa véarsa seo, agus is féidir an t-iomlán a chluinstin ag tús físeán a haon:

Is é ‘dúirt Colm  Cille linn go hIfreann nach dtéid fial

Lucht an tsaibhris go gceileann siad a bpáirt mhór le Dia

’S nach mór an tubaiste d’aon duine a ndearnadh riamh

‘Oiread a chruinniú is a choinneodh as Parthas é.

Aistriúchan

Colmcille said that the generous do not go to Hell.

The rich deny their affinity with God

What a catastrophe for any one ever made

To gather as much as would keep him from Paradise.

Mar chuid den chomóradh Colmcille 1500, agus mar a fógraíodh ar na meáin shóisialta, tá sé i gceist againn roinnt coimisiún a bhronnadh ar ealaíontóirí in Éirinn agus in Albain. Saothair a dhíreoidh ar ghné éigin d’oidhreacht Cholmcille agus ar an chaidreamh idir pobail Ghaeilge na hÉireann agus na hAlban i réimse uile na n-ealaíon atá uainn. Samhlaítear go mbeidh coimisiúin idir €2,500 agus €15,000 i gceist ag brath ar an gcoincheap, an ceangal le Colmcille agus an nasc idir Gaeilge na hÉireann agus Gàidhlig na hAlbain. Má tá tionscadal ar intinn agat déan teagmháil linn le do thoil ag colmcille@forasnagaeilge.ie. Is é an spriocdháta d’iarratais as Éirinn (thuaidh nó theas) an 10 Meán Fómhair, agus d’iarratais as Albain an 15 Meán Fómhair. Tá foirm iarratais ar fáil anseo.

Sraith de naoi gcinn de léachtaí ar líne de chuid ‘Colmcille 1500’, á reáchtáil ag Seirbhís Leabharlainne Dhún na nGall, leis na haoichainteoirí an Dr. Brian Lacey, Christy Gillespie, Donal Mac Polin, Tim Stampton, Paula de Fougerolles agus Joe Brennan. Tá na léachtaí seo ar fáil saor in aisce, ar líne, ar chainéal Youtube Comhairle Contae Dhún na nGall: https://www.youtube.com/user/wwwdonegalcocoie/videos Tuileadh eolais: www.donegallibrary.ie

Tuilleadh eolais ag: www.donegallibrary.ie