• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
  • Gàidhlig
    • English (Beurla)
    • Gaeilge
Colmcille 1500 Logo - full colour - large - PNG

Colmcille

Colmcille

  • Dachaigh
  • Mu Dheidhinn
  • Naidheachdhan
  • Maoineachadh
  • Slighe Chaluim Chille
  • Goireasan
    • Sgeulachdan Colmcille
    • Foghlam
  • Cuir Fios
  • Show Search
Hide Search

Naidheachdhan

Première Film: Calman nan Loch, 9 an Dùbhlachd, An Lanntair, Steòrnabhagh.

Maolcholaim Scott · An Dùbhlachd 6, 2022 ·

https://www.youtube.com/watch?v=_sdN7Ylj9OE

Chithear anns an fhilm mar a mhair doimhneachd dìleab nam manach ann an seinn nan Salm Gàidhlig agus mar a tha daoine a’ glèidheadh spiorad na h-Eaglaise Ceiltich beò chun an latha an-diugh. Tha am film stèidhichte air seanchas iongantach mu mar a bhiodh na bàtaichean traidiseanta a’ falbh bhon t-searmonn chun nam bailtean beaga thall ’s a-bhos air Loch Èireasoirt, le guthan sònraichte a’ seinn nan salm Gàidhlig. Tha am film “Calman nan Loch” a’ cleachdadh obair pròiseict-ealan coimhearsnachd mar bhunait, agus a’ comharrachadh 1500 bliadhna de bhuaidh Chaluim Chille anns na dùthchannan Gàidhealach agus nas fhaide air falbh. Bidh am première aig 7.30 feasgar an 9mh an Dùbhlachd ann An Lanntair, Steòrnabhagh.

Tha tiocaidean dhan première ri’m faighinn anseo, agus gabhaidh am film ‘fhaicinn anseo. Thug a’ stiùiriche agus a’ neach-ealain Déirdre Ní Mhathúna an cunntas a leanas air mar a thoisich am pròiseact:

“ ’S e urram air leth a th’ ann dhomh a bhith a’ foillseachadh an fhilm “Calman nan Loch” mar chomharra air 1500 bliadhna de bhuaidh Chaluim Chille anns na dùthchannan Gàidhealach agus nas fhaide air falbh. Sgeulachd iongantach, sònraichte bho Sgìre nan Loch an Eilean Leòdhais a th’ ann an seo, a thàinig thugam ’s mi a’ taisbeanadh na h-obrach-ealain agam sa chlachan bheag Ceòs, air taobh a tuath Loch Èireasoirt, ann an 2007. Bha e fa-near dhomh air an latha sin soraidh slàn agus taing a ràdh ri muinntir an àite, a bh’ air fàilte bhlàth a chur orm thairis air grunn bhliadhnaichean.

Ach b’ ann air an dearbh latha ud a chuala sinn seanchas iongantach mu sheòladh nam bàtaichean traidiseanta ag ath-fhuaimneachadh le guthan shònraichte nan salm Gàidhlig agus iad a’ falbh bhon t-searmonn chun nam bailtean beaga thall ’s a-bhos air Loch Èireasort. Bha sinn uile air ar beò-ghlacadh leis an ìomhaigh ud agus cha tug e fada mus do chuir sinn an t-ainm ‘Bàtaichean nan Salm’ ris.

Thairis air na bliadhnaichean dh’fhàs coimhearsnachd bhlàth, fhosgailtea bheaithaich seinneadairean nan Salm, seòladairean, luchd-ealain agus càirdean. Thàinig buill a’ phròiseict bho eaglaisean eadar-dhealaichte an eilein, agus tharraing sinn daoine a-steach aig nach robh creideamh idir. Chruinnich sinn sgeulachdan ùidheil agus èibhinn bho na daoine a bha fhathast òg sna làithean nuair a bha nah-eathraichean mar na h-Austins and Fords of the day.”

Gun teagamh, dh’atharraich “Pròiseact Bàta nan Salm” na bha fa-near dhomh, mar neach-ealain, bho sin a-mach. Ged nach robh mi an dùil ri obair chruthachail a chumail a’ dol cho fada ann an Leòdhas, no càirdeas cho domhain a chosnadh, nuair a thachair mi ri muinntir nan Loch agus nuair a chuala mi sgeul Bàtaichean nan Salm ’s e an fhìrinn gun robh mi a’ sireadh stoidhle-ealain a bhiodh brìoghmhor dhomh, mar Ghàidheal. Agus b’ ann an Leòdhas, sa chlachan bheag ud air cladach Lord Èireasoirt, a lorg mi a’ chlach-iùil a bha na ceangal eadar m’ fhèin aithne mar Ghàidheal Èireannach agus mo bheatha chruthachail ann an Alba. B’ e gibht phrìseil a bh’ ann dhomh gun teagamh agus bidh mi daonnan buidheach air a son.

Anns an fhilm thèid sibh air turas còmhla rium gu cridhe creideamh muinntir nan Loch, agus tha Eilean Chaluim Chille agus ìomhaigh shuaicheanta a’ chalmain aig cridhe an sgeòil. Chithear mar a mhair doimhneachd dìleab nam manach, iadsan a dh’fhalbh an cois an Ath-Leasachaidh, ann an seinn nan Salm Gàidhlig agus mar a tha daoine a’ glèidheadh spiorad na h-Eaglaise Ceiltich beò chun an latha an-diugh.”

Laa Columb Cilley

Maolcholaim Scott · An t-Ògmhios 24, 2022 ·

An-diugh 24 an t-Ògmhios Laa Collum Killey, Lá Fèill Chaluim Chille ann an Eilean Mhanann. Tá comharrachadh sònraichte ann am paraiste Arbory an ceann a deas an eilein. Tha an sgìobhaiche ciùil agus neach teagaisg Aalin Claque air pìos ciùil a scríobh Y Folliaght (an sgeul-rùin). Gabhaidh èisteachd ris anseo. Tha na faclan ann Gàidhlhig Mhanainn agus Gàidhlig na h-Alba gu hìseal.

S’eunyssagh dou dy ve er cronk aalin er baare carrick.
Dy voddym mennick fakin er yn ‘aarkey kiune.

‘S taitneach leamsa bhi air cnoc eilein air bharr creige, Gu’m bithinn gu tric ag amharc air a’ chuan chiùin.

Dy voddym fakin ny tonnyn trome erskyn yn ushtey
myr t’ad cantal kiaull da nyn Ayr dy bea veayn,
kiaull da nyn Ayr dy bea veayn.

Gu faic mi na tonnan troma air an uisge, agus iad a’ seinn d’ an Athair gu sìorruidh, Ceòl d’an Athair gu sìorruidh.

Dy voddym fakin ny tonnyn trome,
Dy voddym fakin yn traie gial-oirrit,
Dy voddym clashtyn cronnane ny tonnyn,
Dy voddym fakin possanyn eanlee, possanyn eanlee.

Gus am faic mi na tonnan troma, Gus am faic mi ’n cladach soilleir, Gu ’n cluinninn crònan nan tonn, Gu faic mi sgaothan eòin, sgaothan eòin.

My vees my ennym, folliaght ta mee ginsh
Eshyn chass e chooyl er Nerin
Eshyn chass e chooyl er Nerin

Gum bu chòir m’ ainm a bhith — is e rùin a tha mi ag innse – “Esan a thionndaidh a chùl ri Èirinn.” “Esan a thionndaidh a chùl ri Èirinn.”

S’eunyssagh dou dy ve er cronk aalin er baare carrick.
Dy voddym mennick fakin er yn ‘aarkey kiune.

Dy voddym fakin yn yindys mooar,
Dy voddym fakin muic varrey niartal,
Dy voddym clashtyn eam taitnyssagh
Dy voddym clashtyn eanlee joarreeaght, eanlee joarreeaght.

Gus am faic mi na tonnan troma, Gus am faic mi ’n cladach soilleir, Gu ’n cluinninn crònan nan tonn, Gu faic mi sgaothan eòin, sgaothan eòin.

My vees my ennym, folliaght ta mee ginsh
Eshyn chass e chooyl er Nerin
Eshyn chass e chooyl er Nerin

Gum bu chòir m’ ainm a bhith — is e rùin a tha mi ag innse – “Esan a thionndaidh a chùl ri Èirinn.” “Esan a thionndaidh a chùl ri Èirinn.”

Dy voddym clashtyn cronnane ny tonnyn
er oaie ny carrickyn, eam ny faarkey myr keayney liorish oaie.

Gus am faic mi na tonnan trom Ri aghaidh nan creag, tha fuaim na fairge mar chaoidh ri taobh uaigh

That my name should be–it is a secret that I tell–
“he who turned his back upon Ireland.”
“he who turned his back upon Ireland.”

Calum Cille

Saoil mura robh bàird idir ann…

Maolcholaim Scott · An Cèitean 20, 2022 ·

Calum Cille agus na Bàird

Anns a’ bhliadhna 575 thug Àrd-Rìgh na h-Èireann Aodh Mac Ainmire cuireadh do uaislean a thighinn gu co-chruinneachadh cudromach ann an Droim Ceat, ann an sgìre Dhoire. Am measg nan cuspairean a chaidh a dheasbad bha dè bu chòir a dhèanamh le bàird na h-Èireann, a bha, na bheachd-san, air fàs caran bragail. B’ e aon de na rudan a chaidh a mholadh na bàird fhuadach à Èirinn.

Bha Calum Cille an làthair, agus sheas e às leth nam bàrd. Ach dè bhiodh air tachairt mura biodh e air bruidhinn a-mach agus dè bhiodh sinn air call mar nàisean?

Seo na ceistean a bhrosnaich am bàrd Daire Ní Chanáin agus i a’ tòiseachadh ag obair air dàn a chaidh a choimiseanadh mar phàirt de Cholmcille 1500. Fhuair an bhidio-dàn a thàinig às a sin a’ chiad fhoillseachadh air Latha Bàrdachd na h-Èireann air 28 Giblean 2022.

Tha Daire Ní Chanáin ag ràdh: “Mus do thòisich mi ag obair air a’ phìos seo cha robh mòran eòlais agam air Calum Cille agus bha e mìorbhaileach uiread ionnsachadh ma dheidhinn. Tha mi a’ faireachdainn gu bheil ceangal nas làidire agam ris às dèidh dhomh an obair seo a dhèanamh agus tha mi a-nis a’ mothachadh barrachd is barrachd den dìleab aige mun cuairt orm, gu sònraichte ’s mi a’ fuireach ann an Doire. Anns an dàn bha mi airson ùmhlachd a thoirt do na bàird a dh’fhalbh romham, agus cuideachd dhaibhsan a tha fhathast a’ sgrìobhadh sa Ghaeilge. Tha mi gu mòr nan comain. Agus tha sinn uile gu mòr an comain Chaluim Chille.”

Anns an dàn bha mi airson ùmhlachd a thoirt do na bàird a dh’fhalbh romham, agus cuideachd dhaibhsan a tha fhathast a’ sgrìobhadh sa Ghaeilge. Tha mi gu mòr nan comain. Agus tha sinn uile gu mòr an comain Chaluim Chille.”

Thuirt Tristan Rosenstock, co-òrdanaiche Colmcille 1500:

“Buinidh Daire do ghinealach ùr de bhàird a bhios a’ taisbeanadh an cuid obrach ann an dòighean ùra is brosnachail. Tha a bàrdachd fìor ealanta, agus an dòigh ’s a bheil i ga taisbeanadh. Nuair a choimheadas tu air a’ bhidio agus a chluinneas tu na faclan aice tha e follaiseach sa bhad gur e bàrd a th’ innte aig a bheil tuigse dhomhainn air an dualchas, ach gu bheil i a’ leantainn a slighe fhèin agus gu bheil a guth àraidh fhèin aice. Bha sinn air ar dòigh glan bàrd òg à Doire a bhith an sàs ann an Colmcille 1500.”

You can watch the video here.
https://www.youtube.com/watch?v=3Z-IhodljN8

#Colmcille1500

£88k ga chur gu pròiseactan Colmcille

Brian Ó hEadhra · An Giblean 4, 2022 ·

Tha Bòrd na Gàidhlig (BnG) toilichte a ràdh gu bheil iad a’ cur £88,880 gu 10 pròiseact agus gu 3 luchd-ionnsachaidh na Gaeilge tro sgeama taic-airgid Colmcille.

’S e com-pàirteachas eadar Foras na Gaeilge ann an Èirinn agus Bòrd na Gàidhlig ann an Alba a th’ ann an sgeama Colmcille. Bidh e a’ brosnachadh conaltradh agus co-obrachadh eadar coimhearsnachdan cànain na Gàidhlig agus na Gaeilge.

Ann an 2022 bidh sinn a’ comharrachadh dìleab Bliadhna Cholmcille 1500 le tachartasan is pròiseactan sònraichte.

Tha taic-airgid ri fhaighinn gus taic a chumail ri pròiseactan a bheir luchd-labhairt na Gàidhlig is Gaeilge còmhla, agus cuideachd airson taic a chumail ri luchd-labhairt na Gàidhlig a tha airson cùrsa Gaeilge a dhèanamh.

Am-bliadhna, tha sinn a’ cur taic ri triùr a tha airson cùrsaichean cànain a dhèanamh ann an Gaeilge agus sinn cuideachd air taic a chur ri 10 diofar phròiseact a tha ag amas air ceanglaichean a neartachadh eadar Alba agus Èirinn. Nam measg, tha Urras Coimhearsnachd Bhràdhagair agus Àrnoil (UCBA) ann an Leòdhas agus an iomairt acasan, Ceangal2022. Mar phàirt den iomairt aca, tha iad an dùil turas iomlaid a chur air dòigh le muinntir Chiarraí gus eòlas a thogail air cleachdaidhean an dà choimhearsnachd.

Thuirt Murchadh Moireasdan, Oifigear Coimhearsnachd UCBA: “Tha sinne gu math toilichte agus taingeil an taic seo fhaighinn airson ceanglaichean eadar-nàiseanta a thogail eadar ar coimhearsnachd fhìn air Taobh Siar Leòdhas agus muinntir Conntaidh Chiarraí. Leis an iomairt seo tha sinn gu bhith a’ coimhead air ceanglaichean coimhearsnachd, cànan, cultar, foghlam, na h-ealain is eile a stèidheachadh.”

Thèid taic a thoirt do phròiseactan air feadh na dùthcha agus pròiseactan ann an iomadach diofar roinn leithid Taigh-tasgaidh Ceilteach Eco san Eilean Sgitheanach, pròiseact bàrdachd stèidhichte ann an Dùn Èideann, iomain do dh’oigridh ann an Alba agus Èirinn agus pròiseact timcheall air ceanglaichean turasachd air a’ Ghaidhealtachd nam measg.

Thuirt Brian Ó hEadhra, Manaidsear nan Com-pàirteachasan is Maoineachaidh aig Bòrd na Gàidhlig: “Tha e a toirt toileachas mhòr dhuinn an taic seo a chur do bhuidhnean a tha a’ togail cheanglaichean le ar caraidean ann an Èirinn.  Tha Sgeama Colmcille air a bhith a’ ruith fad bhliadhnaichean agus e a’ sealltainn cho cudromach ’s a tha na ceanglaichean seo.  Tha e brosnachail cuideachd iarrtasan fhaicinn gach bliadhna bho dhaoine aig a bheil a’ Ghàidhlig a tha airson Gaeilge ionnsachadh agus na ceanglaichean cànain ud a neartachadh.”

Bha an sgeama fosgailte airson 13 seachdainean eadar 10 Samhain 2021 agus 10 Gearran 2022.  Tha an sgeama bho thaobh Foras na Gaeilge fosgailte gu 20 Giblean agus gheibhear barrachd fiosrachaidh an seo.

Tha liosta iomlan de na pròiseactan soirbheachail ri faighinn an-seo. 

Sgeamaichean Chaluim Chille Fosgailte

Aodh Mac Ruairí · Am Màrt 15, 2022 ·

Sgeama Bursaraidh Chaluim Chille

Sgeama Tabhartasan Beaga Chaluim Chille

Sgeama Tabhartasan Chaluim Chille

  • Go to page 1
  • Go to page 2
  • Go to page 3
  • Interim pages omitted …
  • Go to page 8
  • Go to Next Page »

Primary Sidebar

News

  • Première Film: Calman nan Loch, 9 an Dùbhlachd, An Lanntair, Steòrnabhagh.
  • Laa Columb Cilley
  • Saoil mura robh bàird idir ann…
  • £88k ga chur gu pròiseactan Colmcille

Cuir fios thugainn

Cuir Fios Thugainn

Èirinn

Foras na Gaeilge
2-6 Sràid na Banrighinn, Beul Feirste,
BT1 6ED
028 9089 0970


Alba

Bòrd na Gàidhlig
Taigh a' Ghlinne Mhòir, Inbhir Nis,
IV3 8NW
+44 (0)1463 225454

Bruidhinn rinn

Bruidhinn rinn

Tha sinn a' cur fàilte air beachdan agaibh agus bu mhath leinn fios fhaighinn air pròiseactan is tachartasan agaibh.

#colmcille #colmcille1500



© Colmcille 2023