• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Gàidhlig
    • English (Beurla)
    • Gaeilge (Gaeilge)
Colmcille 1500 Logo - full colour - large - PNG

Colmcille

Colmcille

  • Dachaigh
  • Mu Dheidhinn
  • Naidheachdhan
  • Maoineachadh
  • Slighe Chaluim Chille
  • Colmcille 1500
    • Tachartasan
    • Goireasan
      • Sgeulachdan Colmcille
      • Foghlam
    • Cuspairean
  • Cuir Fios
  • Show Search
Hide Search

Maolcholaim Scott

Saoil mura robh bàird idir ann…

Maolcholaim Scott · An Cèitean 20, 2022 ·

Calum Cille agus na Bàird

Anns a’ bhliadhna 575 thug Àrd-Rìgh na h-Èireann Aodh Mac Ainmire cuireadh do uaislean a thighinn gu co-chruinneachadh cudromach ann an Droim Ceat, ann an sgìre Dhoire. Am measg nan cuspairean a chaidh a dheasbad bha dè bu chòir a dhèanamh le bàird na h-Èireann, a bha, na bheachd-san, air fàs caran bragail. B’ e aon de na rudan a chaidh a mholadh na bàird fhuadach à Èirinn.

Bha Calum Cille an làthair, agus sheas e às leth nam bàrd. Ach dè bhiodh air tachairt mura biodh e air bruidhinn a-mach agus dè bhiodh sinn air call mar nàisean?

Seo na ceistean a bhrosnaich am bàrd Daire Ní Chanáin agus i a’ tòiseachadh ag obair air dàn a chaidh a choimiseanadh mar phàirt de Cholmcille 1500. Fhuair an bhidio-dàn a thàinig às a sin a’ chiad fhoillseachadh air Latha Bàrdachd na h-Èireann air 28 Giblean 2022.

Tha Daire Ní Chanáin ag ràdh: “Mus do thòisich mi ag obair air a’ phìos seo cha robh mòran eòlais agam air Calum Cille agus bha e mìorbhaileach uiread ionnsachadh ma dheidhinn. Tha mi a’ faireachdainn gu bheil ceangal nas làidire agam ris às dèidh dhomh an obair seo a dhèanamh agus tha mi a-nis a’ mothachadh barrachd is barrachd den dìleab aige mun cuairt orm, gu sònraichte ’s mi a’ fuireach ann an Doire. Anns an dàn bha mi airson ùmhlachd a thoirt do na bàird a dh’fhalbh romham, agus cuideachd dhaibhsan a tha fhathast a’ sgrìobhadh sa Ghaeilge. Tha mi gu mòr nan comain. Agus tha sinn uile gu mòr an comain Chaluim Chille.”

Anns an dàn bha mi airson ùmhlachd a thoirt do na bàird a dh’fhalbh romham, agus cuideachd dhaibhsan a tha fhathast a’ sgrìobhadh sa Ghaeilge. Tha mi gu mòr nan comain. Agus tha sinn uile gu mòr an comain Chaluim Chille.”

Thuirt Tristan Rosenstock, co-òrdanaiche Colmcille 1500:

“Buinidh Daire do ghinealach ùr de bhàird a bhios a’ taisbeanadh an cuid obrach ann an dòighean ùra is brosnachail. Tha a bàrdachd fìor ealanta, agus an dòigh ’s a bheil i ga taisbeanadh. Nuair a choimheadas tu air a’ bhidio agus a chluinneas tu na faclan aice tha e follaiseach sa bhad gur e bàrd a th’ innte aig a bheil tuigse dhomhainn air an dualchas, ach gu bheil i a’ leantainn a slighe fhèin agus gu bheil a guth àraidh fhèin aice. Bha sinn air ar dòigh glan bàrd òg à Doire a bhith an sàs ann an Colmcille 1500.”

You can watch the video here.
https://www.youtube.com/watch?v=3Z-IhodljN8

#Colmcille1500

Colmcille 1500 @ Éigse Uladh 2022

Maolcholaim Scott · An Gearran 15, 2022 ·

Tha Colmcille 1500, cuimhneachan air 1500 bliadhna bho rugadh Chaluim Chille a’ leantainn chun Ògmhios 2022. Am measg nan tachartasan bidh Éigse Uladh, eadar 25 agus 27 Gearran.

’S e Calum Cille cuspair an dealbh-chluich Ar thóir m’Anama a bhios a’ ruith air trì oidhcheannan na fèise. Seo dreach Gaeilge den dealbh-chluich aig Brian Friel The Enemy Within. ‘S e clasaig a th’ anns an dealbh-chluich Èireannach bho àm anns na 1970n nuair a bha an companaidh Aisteoirí Ghaoth Dobhair aig àirde an cliù. Thèid an tachartas air dòigh a-rithist ann an Amharclann Ghaoth Dobhair.

Tha òraidean na h-Éigse ann an com-pàirteachas le Acadamaidh Rìoghail na h-Èireann, agus thèid an cumail feasgar Disathairne. ’S iad na h-òraidichean Ailbhe Nic Giolla Chomhaill, air Calum Cille anns a’ bheul-aithris, agus Colm Ó Cuaig air Mánus Dónaill agus an obair mhòr a rinn e bho 1532, Beatha Cholm Cille.

Am measg nan tachartasan eile bidh turas bus timcheall làraich eachdraidheil san iar-thuath air an Disathairne leis an Dr Seosamh Ó Ceallaigh mar fhear-iùil, agus turas gu Eilean Thoraigh le turas treòraichte an sin. Thèid aifreann a chraoladh bhon Éigse air Raidió na Gaeltachta, agus thig an Éigse gu crìch aig 5f air an Didòmhnaich ann an Ionad Coimhearsnachd Mhachaire Rabhartaigh le seirbheis ecumenical. Tha am prògram slàn ri fhaighinn an seo.

Tickets for Ar thóir m’Anama can be bought at Amharclann Ghaoth Dobhair.

Calum Cille – 1500 Coimiseanan Comharrachaidh

Maolcholaim Scott · An Dùbhlachd 6, 2021 ·

Colmcille – Coimiseanan Comharrachaidh Chaidh tòrr thachartasan a stèidheachadh air feadh na h-Èireann is na h-Alba mar phàirt de Cholmcille 1500. Tha sinn toilichte aithris gun tug prògram Colmcille aig Foras na Gaeilge coimiseanan do dh’fharsaingeachd de luchd-ealain ann an Èirinn agus Alba gus dèanamh cinnteach gum bi dìleab mhaireannach aig a’ chomharrachadh seo. ann an co-obrachadh le cuid den luchd-ciùil/ealain as fheàrr ann an Èirinn is Alba.

Agus i a’ bruidhinn air an òran a rinn i mar phàirt den t-sreath de choimiseanan, thuirt Pádraigín Ní Uallacháin “Tha ceangal eadar Èirinn agus Alba, an dà chuid na h-ealain agus obair, ceart agus ceàrr. Tha na cuspairean sìth, fògarrachd agus mar a sheas e le luchd-ealain a latha fhèin, an dà chuid bàird is luchd-ealain lèirsinneach. Cluinnear an t-òran Colm Bán na Síochána mar phàirt den bhidio Coinneal Cholmcille air 7mh Dùbhlachd.

Colm Bán na Síochána le Pádraigín Ní Uallacháin

Bidh bàrd agus seinneadair Albannach Marcus Mac an Tuairneir a’ toirt seachad sreath de bhidiothan bàrdachd ann an Gàidhlig na h-Alba, na h-Èireann agus Gàidhlig Mhanainn.

Marcas Mac an Tuairneir – Óran na Cille

Custal y Lewin – Arrane ny Killey

Ben Ó Ceallaigh – Amhrán na Cille

Rachel Walker – Óran na Cille

Isla Callister – Arrane ny Killey

Blaithín Mhic Cana -Amhrán na Cille

Am measg nam pròiseactan a tha gu bhith ann mar phàirt de chomharrachadh Colmcille 1500, tha:

• Postair de dh’Alba is Èirinn air a bheil na prìomh àiteachan co-cheangailte ri Colmcille a chaidh a chruthachadh le Seek Design, a bhios ri fhaighinn leis an Irish Times air co-latha-breith Cholmcille, 7 Dùbhlachd.

• Nobhail do dheugairean air a bheil Colm Cille, le Feargal Ó Bearra. • Cruth-ealain stèidhichte air Leabhar Cheannanais Mhòir, a thèid fhoillseachadh air Latha Fhèill Chaluim Chille, 9 Ògmhios 2022.

• Film ealain ann an Gàidhlig agus Gaeilge le Deirdre Ní Mathúna air traidisesan nan salm anns na h-Eileanan Siar.

• Taisbeanadh ioma-mheadhanach bho chòmhlan cliùiteach Cheamairí Ard Mhacha (Armagh Rhymers) a tha a’ gabhail a-steach clag ann an stoidhle meadhan-aoisean.

• Prògram Aithriseach Rèidio Colm Cille: Cosantóir na mBan (Neach-dìon nam Ban). Bidh an craoladair Áine Ní Bhreisleáin a’ coimhead air taobh fìor inntinneach de dhualchas Chaluim Chille le luchd-eachdraidh agus beul-aithris. Thèid seo a chraoladh air Cosantóir na mBan RTÉ Raidió na Gaeltachta air 29 Dùbhlachd aig 2f – Cosantóir na mBan

• Ceòl ùr agus taisbeanadh ioma-mheadhanach leis a’ chlàrsair agus sgrìobhadair ciùil Una Monaghan ann an co-obrachadh le cuid den luchd-ciùil/ealain as fheàrr ann an Èirinn is Alba.

Naomh Adhamhnan agus Cùmhnantan Geneva

Maolcholaim Scott · An t-Sultain 22, 2021 ·

Is e 23 an t-Sultain latha fèill Adhamhnain. Ceud bliadha às dèidh Chaluim Chille, b’e Naomh Adhamhnán 9mh aba Eilean Ì. B’ e a sgrìobh Beatha Chaluim Chille, nó Vita Columbae, ann an Laidin, agus thug cunntas air mar a thug Calum Cille rìgh Dhàl Riata agus rìgh Chineál Chonaill le chéile aig co-chruinneachadh Dhroim Ceat gus síoth a dheanamh eatarra, agus saorsa fhaighinn dha phrìosanach.

Bhruidhinn Adhamhnan le daoine à iomadach dùthaich, thug e cuairt air rìghrean agus air clèir agus ri dioplòmasaidh agus ri urnaigh ‘ s ann a thàinig e air dòigh ùr gu bhith a’ cur an aghaidh an fhòirneirt. Tha nàidheachd ann fhathast còrr agus 1400 bliadhna às dèidh a bhàis. Tha leabhar ùr a-muigh aig an neach-lagh agus neach-eachdraigh James W. Houlihan ‘tha ag innse na sgeulachd seo, agus na coltasan láidre tha aice ri Cùmhnantan Geneva a chuir bonn fon lagh eadarnàiseanta às dèidh an dà chogaidh mhóir anns an fhicheadamh linn.

Ann an aimsir Adhamhnain, bha rìghrean fhathast a’ cur cogadh air càch a chèile. Thuig Naomh Adhamhnan nach gabhadh a chur às dhan cogadh uile gu lèir ach bu e a mhian bacadh a chur ri fòirneart an aghaidh mnathan agus cloinn’ agus an fheadhainn nach robh a’ sabaid.

Anns a’ bhliadhna 697 ‘s ann a chaidh aig Adhamhnán air rìghrean, abachan, easpaig agus ceannardan eaglasta an ceann a chéile aig Biorra in Uíbh Fháile in Éirinn. Ba Rìgh na Teamhrach ga chuideachadh. ‘S ann a rinne a’ co-chruinneachadh lagh ùr-nodha eadar rìoghachdan agus eaglaisean feadh Èireann dh’Alba agus fiù’s gu abaid Lindisfarne ann an ceann Northumbria. Chuir 91 rìgh agus ceannard eaglasta an ainm ris. Nam measg bha ab Ard Mhacha, rìgh na Teamhrach, rìgh Dhàl Riata in Èirinn agus ann an Alba, agus Bruide, rìgh nan Cruithneach. Cha deach a leitheid eile de lagh a dheanamh gu Cùmhnantan Geneva, nuair a tháinig dùthchanan ri chéile às dèidh an dà chogaidh mhóir, tuilleadh agus 1400 bliadha às dèidh sin. ‘S e an aon mhodh-obrach tha air cùl nan cùmhnantan air Atharrachadh Clìomaid. Gum bu buan dìleab Adhamhnáin!

James W. Houlihan (2020): Adomnán’s Lex Innocentium and the Laws of War, Dublin, Four Courts Press.

Coimiseanan Colmcille 1500

Maolcholaim Scott · An t-Sultain 6, 2021 ·

Mar phàirt de chomharradh Colmcille 1500, tha Foras na Gaeilge an dùil grunn choimiseanan a bhuileachadh air luchd-ealain ann an Èirinn agus Alba ron 15 Sultain. Tha iad ag iarraidh obraichean a chuireas fòcas air pàirt air choreigin de dhualchas Colmcille agus an dàimh eadar coimhearsnachdan Gàidhlig na h-Èireann agus na h-Alba anns gach raon de na h-ealain. Thathas an dùil gum bi coimiseanan eadar € 2,500 agus € 15,000 is a’ dèanamh ceangal le Colmcille agus an ceangal eadar Gàidhlig na h-Èireann agus na h-Alba. Ma tha pròiseact agad san amharc cuir fios thuca aig colmcille@forasnagaeilge.ie. Ceann latha mu dheireadh 15 Sultain 2021.

Foirm-iarratais-Colmcille-1500-Gaeilge-1Foirm iarratas Cholmcille 1500 – Gaeilge
Foirm-Iarratais-Colmcille-1500-GàidhligDownload
  • Go to page 1
  • Go to page 2
  • Go to page 3
  • Go to Next Page »

Cuir fios thugainn

Cuir Fios Thugainn

Èirinn

Foras na Gaeilge
2-6 Sràid na Banrighinn, Beul Feirste,
BT1 6ED
028 9089 0970


Alba

Bòrd na Gàidhlig
Taigh a' Ghlinne Mhòir, Inbhir Nis,
IV3 8NW
+44 (0)1463 225454

Bruidhinn rinn

Bruidhinn rinn

Tha sinn a' cur fàilte air beachdan agaibh agus bu mhath leinn fios fhaighinn air pròiseactan is tachartasan agaibh.

#colmcille #colmcille1500



© Colmcille 2022