Brian Ó hEadhra

Le Phil Baarda agus Derek Robertson

Mar a tha fios againn, thàinig St Columba, Colmcille, a dh’Alba bho thall tharais agus tha e air a bhith na phàirt cudromach den chultar agus den eachdraidh againn. Cuideachd, coltach ri sin, tha mòran de lusan is bheathaichean mar sin againn ann an Alba. O chionn ghoirid, tha na fiadh-bheatha coigreach seo air a dh’imrich gu tuath mar a tha an gnàth-shìde againn ag atharrachadh, no air an cuideachadh le gnìomhan dhaoine an seo.  Tha iad cho ùr do dh’Alba nach eil ainm Gàidhlig aca, rud a tha am pròiseact inntinneach seo a’ tòiseachadh a’ dèiligeadh ris.

Bidh “Bho Bheul an Eòin” ag ainmeachadh na h-eòin ùra againn! Tro phròiseas rannsachaidh agus co-chomhairleachaidh, le comhairle bho luchd-saidheans, luchd-rannsachaidh agus sgrìobhadairean Gàidhlig, bheir am pròiseact ainmean Gàidhlig dha na h-Albannaich ùra seo, agus innsidh iad sgeulachd an coloinidh aca tro bhàrdachd agus rosg, tro leabhar ealain àrd-inbhe le làrach-lìn eadar-ghnìomhach – agus, nuair a ghabhas e dèanamh, taisbeanadh siubhail.

Tha am pròiseact com-pàirteachais inntinneach seo a’ toirt a-steach an neach-ealain fiadh-bheatha cliùiteach Derek Robasdan, le taic bho NatureScot (gu foirmeil Dualchas Nàdair na h-Alba) agus Bòrd na Gàidhlig.

Tha faireachdainn a bharrachd ann le Colmcille. Is e samhla Columba an calman – gnè den genus Columbidae. Chaidh an Collared Dove – an Calman-coilearach – a neadachadh an toiseach ann an Alba ann an 1957 an dèidh leudachadh gu luath bhon àite às an tàinig e san Ear Mheadhanach agus ann an Àisia. A dh’aindeoin na dathan breug-riochd gainmhich a tha air a bhith a’ tuiteam, tha an Calman-coilearach a-nis air na fògarraich eileanach as naomh a ruighinn a thàinig a shearmonachadh faclan creideimh a rugadh ann am fàsaichean an Ear.

Gheibh thu lorg air duilleagan-lìn From the Bird’s Mouth/Bho Bheul an Eòin, https://www.derekrobertson.com/ a tha cuideachd a’ taisbeanachadh obair ealain fiadh-bheatha iongantach eile le Derek.

’S e sgeama maoineachaidh nàiseanta beag a tha ann an Duais Dìleab Chaluim Chille / The Colmcille Legacy Award, a chaidh a chruthachadh ann an com-pàirteachas le Bòrd na Gàidhlig agus CHARTS gus beatha is dìleab chultarail Chaluim Chille a chomharrachadh tro Bhliadhna Cholmcille 1500.

Bidh am pròiseact a’ tairgsinn dhuaisean ealain gach mìos agus taisbeanadh air-loidhne gus àite is taic a thoirt do dh’obair luchd-ealain na Gàidhlig, a bhuineas do cuspairean Chaluim Chille. Airson fiosrachaidh mu Bhliadhna Chaluim Chille, faicibh: https://colmcille.net/ ’S e pròiseact didseatach a tha seo a dhèiligeas ris na dùbhlain a tha romhainn air adhbhar astarachaidh shòisealta mar thoradh air Covid-19 aig àm cur a’ dol Chaluim Chille 1500.

Tha an sgeama maoineachaidh a’ comharrachadh, a’ cuimhneachadh is a’ mìneachadh an àite a bha aig Calum Cille san latha an-dè agus ann an comann an latha an-diugh. Ag amas a bhith a’ cur taic ri iomadh diofar mheadhan ealain, bidh fàilte air luchd-ealain iarrtasan a chur a-steach airson pìosan ùra, no tro bhith a’ cur air adhart obair a th’ agaibh marthà, le ceangal do bheatha is dìleab Chalum Chille.

’S e am prìomh amas ealain is cultar na Gàidhlig a rùrachadh is a chomharrachadh tro bhith a’ cur gu feum raon de mheadhan ealain is cuspairean a bhuineas do Chalum Cille, a nochdar ann an dòigh bhuannachdail ann an co-theacs nam meadhanan eileagtronaigeach, airloidhne.

Tha dà sheòrsa dhuais rim faighinn:

Tha sinn ag amas air cha mhòr aon dhuais a thoirt seachad aig gach ìre do neach òg, eadar 16-26 bliadhna.

Cinn-latha nan Iarrtasan Duais Slighe an Dualchais – 31 an Iuchar 2020

Duaisean Ealain – ’S urrainnear a’ cur a-steach airson duais aig àm sam bith suas gu 2021. Tha 18 duaisean rim faighinn

Seo neach-ealain Catriona Patience a fhuair maoin airson pròiseact ealain ùr bhon sgeama Duais Dìleab Chaluim Chille le CHARTS (maoin bho Bhòrd na Gàidhlig).